MİNE ÖZDEMİR GÜNELİ – Ülkeler çocuk hakları ve refahı konusunda harekete geçse de hedefler bir türlü tutmuyor. Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Acil Yardım Fonu’nun (UNICEF) yayınladığı “Çocuk Refahında İlerleme: Çocuk Haklarının 2030 Gündeminin Merkezine Alınması” başlıklı rapora göre 2030 hedeflerini içeren Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) giden yolun yarısına yaklaşılmışken çocuklarla ilgili göstergelerin 3’te 2’sinde planın gerisinde kalındı.
250 milyonu okulsuz
Rapora göre, dünya üzerinde sadece 11 ülkede çocukların yüzde 6’sı yani 150 milyon çocuk hedeflerin yüzde 50’sine erişebildi. Raporda, “İlerleme bu şekilde devam ederse 2030 itibariyle sadece 60 ülke, yani küresel çocuk nüfusunun yüzde 25’ine ev sahipliği yapan ülkeler hedeflere ulaşmış olacak. Bu da geri kalan 140 ülkede 1.9 milyar çocuğun hedeflerin gerisinde kalacağı anlamına geliyor” denildi. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) de okul dışında kalan çocuk ve gençlerin sayısının 2021’den bu yana 6 milyon artarak 250 milyona ulaştığını açıkladı. Bu artışın kısmen Afganistan’da kızların ve genç kadınların kitlesel olarak eğitimden dışlanmasından ve dünya çapında eğitim ilerlemesinde devam eden durgunluktan kaynaklandığı vurgulandı. UNESCO’ya göre planlanan hedefler gerçekleşmiş olsaydı bugün ilkokula başlama çağındaki 6 milyon çocuk daha okul öncesi eğitim alacaktı. 58 milyon çocuk, ergen ve genç okula gidecekti. Ülkelerin hedeflere ulaşabilmesi için 2030’a kadar her 2 saniyede 1 çocuğun okula kaydolması gerekiyor.
Türkiye’de durum nasıl?
Türkiye’ye bakıldığında ise okullulaşma oranlarındaki olumlu gelişmelere karşın binlerce çocuğun okul dışında olduğu görülüyor. Eğitim Reformu Girişimi’nin (ERG) raporuna göre Türkiye’de 2021-2022 eğitim öğretim yılında zorunlu eğitim kapsamındaki 6-17 yaş grubunda 570 bin 293 çocuk eğitim dışındaydı. “Kız Çocukların Eğitim Hakkı” raporunda ise 289 bin 502 kız çocuğunun okula gitmediği kaydedildi. Raporda diğer tespitler şöyle:
2011-12’de yüzde 67.4 olan ortaöğretimde ortalama net okullulaşma oranı 2012-2013’te yüzde 70,1’e, 2017-2018’de yüzde 83.6’ya, en güncel verilerin olduğu 2021-2022’de
ise yüzde 89.7’ye çıktı. Bu veriler bölgesel farklarla
değerlendirilmeli.
12 yıllık zorunlu eğitime geçilmesinin üzerinden 11 yıl geçti ancak 14-17 yaş grubunda 208 bin 528 kız çocuk, 195 bin 935 erkek çocuk eğitimin dışında kaldı.
